مركز پژوهش های اتاق ایران:
موقعیت ایران در کریدور شمال - جنوب و میانی، نیازمند بازاندیشی است
بازسازی خانه: در گزارش مرکز پژوهش های اتاق ایران که وضعیت مناطق آزاد و ویژه تجاری - اقتصادی نوار شمالی ایران بررسی شده، تاکید شد که ایران باید در موقعیت خود در کریدور میانی و مسیر شمال - جنوب بازبینی کند.
به گزارش بازسازی خانه به نقل از مهر، مرکز پژوهش های اتاق ایران در گزارش «مناطق آزاد و ویژه تجاری-اقتصادی نوار شمالی ایران»، ضمن بررسی تغییرات ژئوپلیتیکی کریدورهای حمل و نقلی، اعلام نمود: «کریدور میانی» موسوم به «مسیر حمل و نقل بین المللی ترانس-خزر»، بطور فزآینده ای تحت تأثیر پویایی های ژئوپلیتیکی در اورآسیای مرکزی، در کانون معادلات ترانزیتی-لجستیکی مسیرهای شرق به غرب قرار گرفته است. این کریدور ترکیبی، چین و قزاقستان را بوسیله مسیرهای ریلی و دریایی با عبور از دریای خزر به آذربایجان و گرجستان متصل می کند و سپس بوسیله مسیرهای ریلی یا دریایی (دریای سیاه) از مسیر ترکیه به سمت اروپا ادامه می یابد.
در این گزارش آمده است: ظرفیت اسمی ترانزیت بار در کریدور میانی ۶ میلیون تن و ظرفیت عملیاتی آن حدود ۲ میلیون تن در سال است. برآوردها نشان میدهد که حمل و نقل بار بوسیله کریدور میانی از مسیر دریای خزر تا سال ۲۰۳۰ به بالای ۱۱ میلیون تن برسد. در بین متغیرهای مختلف و به رغم محدودیت های فنی و زیرساختی، جنگ اوکراین چشم انداز جدیدی را برای کریدور میانی به عنوان یک کریدور جایگزین برای تنوع بخشیدن به مسیرهای حمل و نقلی بین آسیا و اروپا بمنظور ایجاد انعطاف پذیری ژئواکونومیکی و کاهش وابستگی به کریدورهای عبوری از روسیه ایجاد کرده است. برآوردها نشان میدهد که کریدور میانی نسبت به کریدور شمالی (از مسیر روسیه) و کریدور جنوبی (از مسیر ایران) به تدریج به گزینه اصلی مسیر تزانزیتی بین آسیا و اروپا تبدیل خواهد شد.
هزینه و زمان ترانزیت دو شاخص اصلی در ارزیابی تحقق چشم انداز حجم ترافیک باری بر بستر کریدور میانی است. تحقق هدف گذاری ۱۱ میلیون تن ترانزیت بار بوسیله این کریدور با چالش های گوناگون فنی، زیرساختی و ملاحظات سیاسی مواجه می باشد. این چالش ها شامل؛ ترکیبی بودن مسیر مواصلاتی (ریلی-دریایی و جاده ای)، ضعف زیرساخت ها و ساختارهای زیربنایی در کشورهای مسیر، مسائل عملیات بندری و خدمات دریایی، خطوط نامناسب ریلی و محدودیت های ظرفیت راه آهن های کشورهای مسیر، گذرگاه های گوناگون مرزی و همین طور ملاحظات سیاسی و بی ثباتی های ژئوپلیتیکی در آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی است.
سرمایه گذاری مورد نیاز برای گسترش زیرساخت های کریدور میانی حدود ۱۸.۵ میلیارد یورو برآورد شده است. حوزه های اولویت دار برای سرمایه گذاری شامل؛ بازسازی و نوسازی شبکه راه آهن و جاده؛ توسعه ظرفیت انبارها؛ افزایش ظرفیت بنادر؛ بهبود نقاط گذرگاه مرزی، مراکز لجستیک چندوجهی و اتصالات شبکه های مواصلاتی در کشورهای مسیر کریدور میانی است. با تحقق چنین اقداماتی، کریدور میانی می تواند تا سال ۲۰۳۰ حجم خودرا نسبت به سال ۲۰۲۱ سه برابر کند در عین حال که زمان حمل و نقل را به نصف کم می کند.
تا آینده قابل پیش بینی بنابر محدودیت های فنی و زیرساختی، کریدور میانی عمدتا یک کریدور منطقه ای باقی خواهد ماند و ترانزیت بین قاره ای تا سال ۲۰۳۰ کمتر از ۴۰ درصد از حجم آنرا تشکیل می دهد. به این معنا که حجم بالای ترانزیت از مسیر کریدور میانی عمدتا درون-منطقه ای و در حاشیه خزر است. بمنظور افزایش ظرفیتهای ترانزیتی درون-قاره ای، ذی نفعان اصلی کریدور میانی علاوه بر سرمایه گذاری در توسعه زیرساخت-های بندری، ریلی و جاده ای کشورهای مسیر، دنبال وارد کردن شرکای جدید به این کریدور بر طبق سیاست «گسترش کریدور میانی» هستند.
ایران نیز از شرکای بالقوه توسعه کریدور میانی است. مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در مجاورت مسیرهای ترکیبی کریدور میانی، شبکه های ریلی هم جوار که در نقاطی از کریدور میانی تقاطع پیدا می کنند و بنادر اصلی در مجاورت کریدور میانی که از ظرفیت خدمات بندری و ترانزیت دریایی برخوردار می باشند، به عنوان سه حوزه جغرافیایی در محوریت توسعه کریدور میانی با وارد کردن ذینفعان جدید تعریف شده اند.
در میان مراکز مطالعاتی و سیاست گذاری کشور، کریدور میانی اغلب به عنوان کریدور رقیب برای مسیرهای عبوری از ایران همچون کریدور جنوبی و کریدور شمال- جنوب تصویرپردازی می شود. ایران همین طور هنوز تعریف مشخصی از موقعیت و مزیت های ترانزیتی خود در مجاورت با مسیرهای ترکیبی کریدور میانی ارائه نکرده است. نتایج این مطالعه نشان میدهد که حضور فعال ایران در کریدور میانی مزیت های ترانزیت بین المللی کشور خصوصاً در گذرگاه های شرقی-غربی را تقویت خواهدنمود و تعارضی با کریدورهای اصلی عبوری از ایران همچون کریدور شمال-جنوب ندارد. ارزیابی ها نشان میدهد که در بلندمدت مسیر شمال-جنوب هم افزایی فزآینده ای با کریدور میانی خواهد داشت.
حلقه گم شده تحقق اتصال کریدور شمال-جنوب به کریدور میانی و هم افزایی تزانزیتی این مسیرها، ایران است. این موقعیت، فرصت ویژه ای برای تعریف ایران به عنوان بخش محوری اتصالات (ریلی-جاده ای –دریایی) کریدور میانی و کریدور شمال-جنوب فراهم ساخته است؛ به این جهت، نیازمند بازاندیشی در موقعیت خود در کریدور میانی و اساساً بازبینی در تعریف سنتی از مسیر شمال- جنوب به عنوان میسری رقیب برای مسیر کریدور میانی هستیم. ایران می تواند خودرا حلقه وصل و پل ارتباطی دو مسیر اصلی تعریف کند.
منبع: remont.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب